Vai trò của khảo sát thủy đạc trong quản lý tài nguyên nước

Khảo sát thủy đạc đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quản lý tài nguyên nước, cung cấp những dữ liệu không thể thiếu để hiểu rõ về đặc điểm, trữ lượng, chất lượng và sự biến động của nguồn nước. Bài viết dưới đây sẽ điểm qua các vai trò của khảo sát thủy đạc trong quản lý tài nguyên nước.

Những vai trò của khảo sát thủy đạc trong quản lý tài nguyên nước

– Đánh giá trữ lượng và phân bố nguồn nước

• Xác định hình thái lòng sông, hồ, hồ chứa: Đo độ sâu, vẽ bản đồ địa hình đáy, tính toán dung tích trữ nước của các hồ chứa, sông ngòi.
• Đo đạc mặt cắt ngang sông: Xác định khả năng chứa nước và thoát lũ của sông.
• Theo dõi sự bồi lắng và xói lở: Đánh giá sự thay đổi dung tích trữ nước theo thời gian do bồi lắng hoặc xói lở, ảnh hưởng đến tuổi thọ công trình thủy lợi và khả năng cấp nước.

– Theo dõi và đánh giá chất lượng nước

• Thu thập mẫu nước ở các độ sâu khác nhau: Phân tích các chỉ tiêu hóa lý, sinh học để đánh giá chất lượng nước, xác định nguồn ô nhiễm.
• Đo đạc các thông số thủy lý: Nhiệt độ, độ dẫn điện, độ mặn, pH, oxy hòa tan (DO), độ đục… giúp hiểu rõ hơn về môi trường nước.

– Quản lý và vận hành công trình thủy lợi

• Khảo sát phục vụ thiết kế và xây dựng: Cung cấp dữ liệu địa hình, địa chất đáy sông hồ để thiết kế đập, kênh mương, cảng…
• Kiểm tra an toàn đập và hồ chứa: Theo dõi sự ổn định của công trình, phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn.
• Tối ưu hóa vận hành hồ chứa: Dựa trên thông tin về dung tích và dòng chảy để điều tiết nước phục vụ tưới tiêu, phát điện, cấp nước sinh hoạt và kiểm soát lũ.

– Nghiên cứu thủy văn và thủy lực

• Đo đạc lưu lượng dòng chảy: Xác định lượng nước chảy qua một mặt cắt sông trong một đơn vị thời gian, rất quan trọng cho việc phân bổ tài nguyên nước và cảnh báo lũ.
• Nghiên cứu chế độ dòng chảy: Hiểu rõ quy luật biến đổi dòng chảy theo mùa, theo năm.
• Mô hình hóa dòng chảy và chất lượng nước: Dữ liệu khảo sát là đầu vào quan trọng cho các mô hình toán học dự báo về tài nguyên nước.

– Quản lý rủi ro thiên tai liên quan đến nước

• Đánh giá nguy cơ lũ lụt: Xác định các vùng có nguy cơ ngập lụt dựa trên địa hình và khả năng thoát lũ của sông.
• Theo dõi diễn biến xâm nhập mặn: Đo độ mặn ở các cửa sông, vùng ven biển để có biện pháp ứng phó.

– Bảo vệ môi trường và hệ sinh thái thủy sinh

• Đánh giá tác động của các hoạt động phát triển: Khảo sát trước và sau khi xây dựng các công trình để đánh giá ảnh hưởng đến môi trường nước.
• Bảo tồn đa dạng sinh học: Xác định các khu vực quan trọng cho sinh vật thủy sinh dựa trên đặc điểm môi trường nước.

Một số thiết bị khảo sát thủy đạc và chức năng của chúng trong quản lý tài nguyên nước

– Máy đo sâu hồi âm (Echo Sounder)

Chức năng chính: Đo độ sâu của nước bằng cách phát sóng âm xuống đáy và thu nhận tín hiệu phản xạ.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước:

• Đo sâu đơn tia (Single Beam Echo Sounder – SBES): Đo độ sâu tại một điểm dưới đầu dò, tạo ra mặt cắt dọc theo tuyến khảo sát. Dùng để đo mặt cắt ngang sông, xác định độ sâu luồng lạch.
• Đo sâu đa tia (Multibeam Echo Sounder – MBES): Phát ra một chùm tia âm thanh rộng, quét một vùng đáy rộng lớn, tạo ra bản đồ địa hình đáy 3D chi tiết. Rất hữu ích để tính toán dung tích hồ chứa, nghiên cứu hình thái lòng sông, phát hiện các vật thể dưới đáy.

>>> Xem thêm: Tổng hợp 7 máy đo sâu hồi âm đơn tia và đa tia chất lượng nhất hiện nay!

– Thiết bị đo dòng chảy (Current Meter/ADCP)

Chức năng chính: Đo vận tốc và hướng dòng chảy của nước.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước:

• Máy đo dòng chảy cơ học (Current Meter): Sử dụng cánh quạt hoặc chân vịt để đo vận tốc dòng chảy tại một điểm.
• Máy đo dòng chảy Doppler tán xạ ngược (Acoustic Doppler Current Profiler – ADCP): Phát sóng âm vào nước và phân tích sự dịch chuyển tần số của tín hiệu phản xạ từ các hạt lơ lửng để đo vận tốc dòng chảy ở nhiều lớp nước khác nhau. ADCP có thể đo được lưu lượng tức thời của sông.

>>> Xem thêm: Thiết bị đo dòng chảy hoạt động như thế nào? Các loại phổ biến

– Hệ thống định vị toàn cầu (GPS/GNSS)

Chức năng chính: Xác định vị trí chính xác (kinh độ, vĩ độ, cao độ) của thiết bị khảo sát hoặc điểm lấy mẫu.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước: Kết hợp với máy đo sâu và các thiết bị khác để định vị chính xác vị trí các điểm đo, tạo ra bản đồ thủy đạc có tọa độ địa lý.

– Thiết bị đo các chỉ tiêu chất lượng nước (Water Quality Sensors/Probes)

Chức năng chính: Đo các thông số hóa lý của nước như nhiệt độ, pH, độ dẫn điện (EC), độ mặn, oxy hòa tan (DO), độ đục, chất rắn lơ lửng (TSS)…

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước: Theo dõi chất lượng nước, phát hiện ô nhiễm, đánh giá sự phù hợp của nước cho các mục đích sử dụng khác nhau (sinh hoạt, nông nghiệp, thủy sản…). Có thể là các thiết bị cầm tay hoặc các đầu dò tích hợp trên các hệ thống tự động.

– Thiết bị quét sườn (Side Scan Sonar)

Chức năng chính: Tạo ra hình ảnh siêu âm của đáy sông, hồ, biển, giúp phát hiện các vật thể, cấu trúc dưới đáy và nghiên cứu đặc điểm địa mạo.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước: Phát hiện các vật cản, đường ống ngầm, xác định các loại trầm tích đáy, nghiên cứu môi trường sống của sinh vật đáy.

– Thiết bị lấy mẫu nước và trầm tích (Water and Sediment Samplers)

Chức năng chính: Thu thập mẫu nước ở các độ sâu khác nhau và mẫu trầm tích đáy để phân tích trong phòng thí nghiệm.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước: Phân tích chi tiết các thành phần hóa học, sinh học trong nước và trầm tích, đánh giá mức độ ô nhiễm, nghiên cứu lịch sử bồi lắng.

– Phần mềm xử lý dữ liệu thủy đạc

Chức năng chính: Xử lý, phân tích, hiển thị và quản lý dữ liệu thu thập được từ các thiết bị khảo sát.

Ứng dụng trong quản lý tài nguyên nước: Tạo bản đồ địa hình đáy, tính toán dung tích, phân tích xu hướng thay đổi, xây dựng mô hình 3D…

>>> Xem thêm: 6 phần mềm thủy đạc được đánh giá cao hiện nay!

Tóm lại, khảo sát thủy đạc là một công cụ không thể thiếu trong quản lý tài nguyên nước hiện đại, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguồn tài nguyên quý giá này để có những quyết định quản lý hiệu quả, bền vững và ứng phó tốt hơn với các thách thức về nước trong tương lai. Mọi thắc mắc hãy liên hệ đến HOTLINE 0903 825 125 ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng nhất!

>>> Xem thêm: Vai trò của thủy đạc trong nghiên cứu biến đổi khí hậu