Cách thành lập hải đồ điện tử

Thành lập hải đồ điện tử là một công việc quan trọng, có tính phức tạp cao nhằm phục vụ cho điều hướng và an toàn hàng hải. Bài viết dưới đây Đất Hợp sẽ giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về cách thành lập hải đồ điện tử và chi tiết từng bước thực hiện.

Việc thành lập hải đồ điện tử được thực hiện qua 10 giai đoạn, bao gồm:

Giai đoạn 1: Thiết kế quy trình sản xuất

– Bước 1: Phương pháp sản xuất

Trước khi thành lập hải đồ điện tử (ENC), việc lựa chọn nguồn dữ liệu là rất quan trọng. Dữ liệu này có thể được lấy từ:

• Tài liệu khảo sát gốc
• Thông tin dữ liệu gốc
• Hải đồ giấy
• Hoặc sự kết hợp của các nguồn trên

Quyết định về nguồn dữ liệu phụ thuộc vào:

• Chất lượng và định dạng của dữ liệu hiện có, như dữ liệu khảo sát theo tiêu chuẩn hiện đại.
• Khả năng chuyển đổi thông tin sang hệ quy chiếu trắc địa WGS84.
• Hiện trạng cơ sở vật chất và năng lực sản xuất.

Khi nguồn dữ liệu đã được xác định, cần thiết kế quy trình sản xuất và thiết lập hệ thống quản lý chất lượng cho ENC theo quy trình hiện tại. Quy trình này có thể phụ thuộc vào việc thu thập dữ liệu nội bộ hoặc bên ngoài, dựa trên khả năng sản xuất, số lượng cell thu thập, thời gian, nhân lực, công nghệ thông tin và ngân sách. Mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm riêng:

• Thu thập nội bộ: Linh hoạt nhưng có thể mất thời gian để đào tạo và yêu cầu đội ngũ lớn cho giai đoạn ban đầu.
• Thu thập bên ngoài: Giảm chi phí cơ bản nhưng cần chú ý đến thời gian và các hoạt động hỗ trợ; dữ liệu cần được kiểm tra bởi cơ quan thủy đạc có thẩm quyền.

Cần cân nhắc việc sử dụng nguồn lực bên ngoài cho dữ liệu lớn ban đầu, trong khi việc thu thập và bảo trì nên được thực hiện nội bộ. Việc phát hành và cập nhật ENC cũng cần đồng bộ với thông tin hải đồ giấy.

– Bước 2: Hệ thống chất lượng

Các quy trình phải được thiết lập để đảm bảo từng giai đoạn sản xuất diễn ra nhất quán và chính xác, và cần được kiểm duyệt theo tiêu chuẩn phù hợp. Thành lập hải đồ điện tử yêu cầu quản lý và đảm bảo chất lượng cao, phân biệt rõ ràng giữa hai khái niệm:

• Quản lý chất lượng: Các hoạt động kiểm tra trong hoặc sau khi sản xuất.
• Đảm bảo chất lượng: Tập hợp tất cả quy trình nhằm đảm bảo sản phẩm được sản xuất chính xác và không có lỗi.

Giai đoạn 2: Xác định yêu cầu sản xuất

– Bước 1: Xác định các yêu cầu

Mỗi quốc gia chịu trách nhiệm về thành lập hải đồ điện tử (ENC) trong vùng nước của mình, góp phần cải thiện dịch vụ cho người đi biển thông qua Ủy ban Thủy đạc Khu vực (RHC). Điều này giúp tăng tốc độ hoàn thành việc phủ sóng và thống nhất ranh giới các cell giữa các quốc gia. Các yêu cầu cần xác định bao gồm:

• Xác định tuyến hàng hải và cảng chính trong khu vực.
• Phân tích hải đồ bao phủ những tuyến này để thu thập dữ liệu cần thiết.
• Xác định các quốc gia chịu trách nhiệm sản xuất ENC.
• Phối hợp sản xuất giữa các quốc gia.

ENC nên dựa trên hải đồ INT và đảm bảo không bị chồng chéo dữ liệu, để hiển thị chính xác trên hệ thống ECDIS. Các quốc gia lân cận cần cân nhắc thiết kế cell ENC liên tiếp nhằm đảm bảo sự hiển thị liền mạch.

– Bước 2: Kế hoạch sản xuất

Kế hoạch sản xuất của mỗi quốc gia cần làm rõ:

• Khu vực địa lý sẽ được biên tập, lưu ý rằng dữ liệu thực tế có thể lớn hơn giới hạn của cell.
• Mục đích hàng hải cho từng khu vực.
• Cách phân chia khu vực thành các cell theo mục đích hàng hải.
• Trình tự ưu tiên sản xuất các cell ENC, ưu tiên sản xuất trước cho các tỷ lệ lớn hơn.

Kế hoạch sản xuất phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Yêu cầu về an ninh và quốc phòng.
• Ưu tiên cho cảng và tuyến hàng hải chính, dựa trên lưu lượng tàu.
• Sự hợp tác với các quốc gia láng giềng để tối ưu hóa quá trình sản xuất, nâng cao hiệu suất và đảm bảo sự thống nhất dọc theo biên giới.

Giai đoạn 3: Yêu cầu hệ thống sản xuất

– Bước 1: Xác định yêu cầu

Quy mô của hệ thống sản xuất được xác định dựa trên kế hoạch sản xuất và loại dữ liệu sẽ được biên tập. Có hai loại phần mềm chính cần xem xét:

• Phần mềm biên tập: Dùng để quản lý các đối tượng, thuộc tính và giá trị thuộc tính của ENC, tuân theo tiêu chuẩn S-57 hoặc các tiêu chuẩn thay thế.
• Phần mềm tạo lớp: Sử dụng để tạo các file riêng lẻ, từ đó hình thành một cell ENC.

Các yêu cầu cần được cụ thể hóa, bao gồm:

• Nhu cầu sử dụng chính
• Năng lực hệ thống
• Số lượng trạm làm việc
• Các yêu cầu kiểm tra và thử nghiệm
• Kết nối với các hệ thống hiện có

Hệ thống có thể bao gồm cả phần cứng và phần mềm hoặc chỉ dựa trên cơ sở hạ tầng hiện tại.

– Bước 2: Cài đặt hệ thống và thử nghiệm

Trước khi được chấp nhận, hệ thống cần được cài đặt và thử nghiệm để đảm bảo đáp ứng tất cả các yêu cầu đã đề ra.

– Bước 3: Chạy thực tế

Khi nhà cung cấp chứng minh rằng hệ thống hoạt động đúng theo tiêu chuẩn kỹ thuật, nó sẽ được chấp nhận và tiến hành thử nghiệm thực tế.

Giai đoạn 4: Tuyển dụng và đào tạo nhân lực

Yêu cầu về trình độ nhân lực cần xác định cho việc sản xuất và duy trì cell ENC, dựa trên phương pháp thu thập dữ liệu và số lượng cell cần sản xuất. Thời gian ước tính cho sản xuất cell mới và phiên bản mới là khoảng 5 tuần, trong khi cập nhật mất khoảng một giờ.

Đào tạo cần tập trung vào việc nâng cao kỹ năng nhân viên mới và cũ, bao gồm kiến thức về hải đồ, ENC/S57, quản lý chất lượng và ECDIS. Cần xác định đơn vị đào tạo cho các chương trình đào tạo liên quan đến hệ thống sản xuất, có thể thực hiện nội bộ hoặc thuê ngoài, dựa theo tiêu chuẩn quốc tế.

Giai đoạn 5: Chuẩn bị các chi tiết kỹ thuật cho biên tập dữ liệu

– Bước 1: Chỉ tiêu kỹ thuật

Tiêu chuẩn S57 quy định nội dung, cấu trúc và định dạng cho dữ liệu ENC. Phụ lục B.1 nêu rõ tiêu chuẩn sản phẩm và cách khai báo đối tượng cho ENC. S-57 được cập nhật qua tài liệu chỉnh lý, và ENCWG chịu trách nhiệm duy trì các tiêu chuẩn này cũng như danh sách mã hóa và các câu hỏi thường gặp. Các nhà sản xuất dữ liệu ENC cần tham khảo những tài liệu này để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn biên tập.

– Bước 2: Biên tập dữ liệu và tiêu chuẩn thành lập hải đồ điện tử

Quá trình sản xuất ENC phải tuân thủ các tiêu chuẩn sau:

• Tiêu chuẩn S-57: Xác định nội dung và mục đích sử dụng ENC.
• Tiêu chuẩn S-4: Quy định nội dung thích hợp cho ENC.
• Tiêu chuẩn S-58: Đưa ra yêu cầu kiểm tra tối thiểu cho biên tập dữ liệu.

Ngoài các yêu cầu từ S-57, cần bổ sung các tiêu chuẩn sản xuất khác để làm rõ nội dung và biên tập dữ liệu ENC, bao gồm độ chính xác, quy định đặt tên và các ký tự, hình ảnh liên quan. Dung lượng dữ liệu cần được tối ưu hóa để phục vụ cho dịch vụ phân phối hiệu quả. Cuối cùng, các nhà sản xuất ENC cần đảm bảo sự thống nhất giữa các ENC liền kề.

Giai đoạn 6: Thu thập dữ liệu cho những cell mới

– Bước 1: Thu thập dữ liệu ngoài (không bắt buộc)

Khi sản xuất các cell mới thông qua biên tập bên ngoài, cần lưu ý:

• Xác định yêu cầu sản xuất rõ ràng.
• Đảm bảo chất lượng dịch vụ ENC thông qua hệ thống quản lý chất lượng, tuân thủ các tiêu chuẩn thích hợp.

Các tổ chức thủy đạc có thể hỗ trợ sản xuất trên cơ sở thương mại hoặc theo thỏa thuận song phương, nhằm đảm bảo ENC được phân phối rộng rãi và sẵn có cho người dùng cuối.

– Bước 2: Biên tập dữ liệu

Để thuận tiện cho biên tập, cần tạo một gói dữ liệu cho từng cell, bao gồm tất cả thông tin nguồn cần thiết, như hải đồ giấy, tệp ảnh quét và sơ họa cụ thể. Gói dữ liệu nên được gửi an toàn tới bên biên tập hoặc tổ chức thủy đạc. Nhân viên nội bộ được đào tạo sẽ nhận và biên tập ENC.

Dữ liệu phải tuân thủ các yêu cầu từ tiêu chuẩn S-57, S-58 và S-4, cùng với hướng dẫn từ tổ chức thủy đạc.

Giai đoạn 7: Nối dữ liệu ở biên (Tiếp biên)

– Bước 1: Dữ liệu quốc gia

Khi biên tập một mảnh mới hoặc sản xuất phiên bản mới, dữ liệu ở giới hạn cell phải được sắp xếp liên tục với các cell liền kề, đặc biệt là những cell cùng mục đích hàng hải. Điều này đảm bảo tính đồng nhất dọc theo các đường biên.

Khi chỉnh sửa dữ liệu biên, cần chú ý đến các đường đẳng sâu và khu vực độ sâu, ưu tiên an toàn. Việc chỉnh sửa phải nằm trong giới hạn dung sai nhất định để không làm giảm độ chính xác của dữ liệu.

– Bước 2: Giữa các quốc gia

Tại các khu vực có nhiều quốc gia sản xuất, tổ chức thủy đạc của mỗi quốc gia cần hợp tác để tạo ra một sơ đồ ENC thống nhất, xác định trách nhiệm cho dữ liệu theo từng mục đích hàng hải. Các nhà sản xuất nên thống nhất về đường biên dữ liệu, dựa trên thỏa thuận kỹ thuật thuận tiện cho biên tập và an toàn hàng hải.

Các quốc gia láng giềng cần thiết lập cơ chế trao đổi để tiếp cận ENC của nhau, giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến:

• Tỷ lệ biên tập và thuộc tính SCAMIN.
• Giá trị COMF.
• Sự chồng chéo và khoảng trống giữa giới hạn dữ liệu.
• Nội dung dữ liệu và sự thẳng hàng.
• Các khu vực cắt và giới hạn đường biên.

Giai đoạn 8: Kiểm tra và đánh giá dữ liệu

– Bước 1: Quy trình và hệ thống sản xuất

Cần thiết lập quy trình kiểm tra và đánh giá các cell ENC để đảm bảo nội dung và độ chính xác phù hợp với tiêu chuẩn S-57 phiên bản 3.1 và các tài liệu hỗ trợ.

– Bước 2: Kiểm tra

Các cell ENC phải được kiểm tra kỹ lưỡng về nội dung và độ chính xác, đảm bảo 100% dữ liệu vector khớp với thông tin nguồn, không thiếu đối tượng hoặc thuộc tính nào.

– Bước 3: Đánh giá

Sử dụng phần mềm đánh giá để kiểm tra các cell ENC hoàn thành, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn S-57 và thực hiện các kiểm tra tối thiểu theo S-58. Nên sử dụng phần mềm khác nhau để đảm bảo tính chính xác. Các cell ENC cần được chạy thử trên ECDIS để phát hiện các vấn đề hiển thị.

Giai đoạn 9: Bảo trì

– Bước 1: Cập nhật hải đồ điện tử

Khi cell ENC đã được phát hành, cần cập nhật thường xuyên để đáp ứng nhu cầu an toàn hàng hải. Hệ thống quản lý chất lượng phải bao gồm quy trình cập nhật cho ENC, tương đương với hải đồ giấy theo TCVN 10037:2015.

– Bước 2: Thông báo hàng hải

Các cập nhật ENC cần phản ánh thông báo hàng hải từ hải đồ giấy, bao gồm thông tin chỉnh sửa và tạm thời. Cập nhật phải hoàn thành trong khung thời gian cố định và không vượt quá 50KB để đảm bảo hiệu quả.

– Bước 3: Phiên bản mới hoặc thông báo hàng hải dạng khối

Các phiên bản mới hoặc thông báo hàng hải dạng khối sẽ yêu cầu cập nhật ENC. Nếu không thể tải cập nhật, nên phát hành phiên bản mới.

– Bước 4: Phát hành lại hải đồ điện tử

Khi số lượng cập nhật quá lớn, khuyến khích phát hành lại cell để tối ưu hóa việc truyền dữ liệu. Điều này không ảnh hưởng đến người dùng hiện tại.

– Bước 5: Phân phối dữ liệu hải đồ điện tử

Dữ liệu hải đồ điện tử có thể được phân phối qua nhiều phương tiện khác nhau như CD-ROM, Internet, hoặc viễn thông. Hệ thống phân phối phải đảm bảo tính nguyên vẹn và bảo mật dữ liệu.

Giai đoạn 10: Phát hành và phân phối dữ liệu

Cách thức phân phối cần đảm bảo người dùng nhận dữ liệu ENC mới nhất kịp thời, sử dụng công nghệ số để giảm thiểu thời gian và đảm bảo tính liên tục dịch vụ. Phải có hệ thống quản lý chất lượng cho quy trình phân phối.

Nếu không phân phối hải đồ điện tử qua RENC (trung tâm hợp tác ENC của vùng), cần áp dụng hệ thống an ninh để bảo vệ dữ liệu. Hải đồ điện tử có thể được phân phối dưới định dạng SENC phù hợp, và cách thức cập nhật không được kém hơn phương pháp cập nhật ENC-ECDIS.

Trên đây là chi tiết cách thành lập hải đồ điện tử, hy vọng những thông tin này hữu ích với quý khách. Nếu quý khách hàng còn bất kỳ thắc mắc nào, cũng như đang tìm những thiết bị và phần mềm phục vụ công tác thành lập hải đồ điện tử, hãy liên hệ ngay HOTLINE 0903 825 125 để được hỗ trợ nhanh chóng nhất.

>>> Xem thêm: Xử lý số liệu khảo sát thủy văn dùng phần mềm nào?