Trong lĩnh vực đo đạc, công nghệ GNSS đang ngày càng phổ biến. Hệ thống vệ tinh địa tĩnh là một trong hai tín hiệu vệ tinh GNSS quan trọng được sử dụng. Vậy vệ tinh địa tĩnh là gì? Hệ thống này có những ưu điểm và hạn chế như thế nào? Hãy cùng Đất Hợp tìm hiểu và trả lời cho hai câu hỏi trên trong bài viết dưới đây.
Vệ tinh địa tĩnh là gì?
Vệ tinh địa tĩnh là một vệ tinh xoay quanh Trái Đất, được đặt ở độ cao khoảng 35.800 km (tương đương 22.300 dặm) trực tiếp trên đường xích đạo.
Vệ tinh địa tĩnh quay cùng hướng theo hướng quay của Trái Đất (từ hướng tây sang đông). Một quỹ đạo của vệ tinh mất 24 giờ, bằng với khoảng thời gian Trái Đất hoàn thành quay một vòng xung quanh trục của nó.
Hình 1. Vệ tinh địa tĩnh xoay quanh Trái Đất, quay cùng hướng với Trái Đất.
Có thể hiểu theo hướng đơn giản hơn, rằng vệ tinh địa tĩnh là những vệ tinh được mỗi quốc gia phóng lên, với mục đích cá nhân, phục vụ cho các quốc gia đó trong các lĩnh vực như: Viễn thông, truyền hình vệ tinh hoặc hỗ trợ cho những tín hiệu vệ tinh được hiệu chỉnh chính xác hơn…Tín hiệu của vệ tinh địa tĩnh không được chia sẻ, hoặc chỉ được phép chia sẻ với một số quốc gia lân cận.
So với vệ tinh toàn cầu, vệ tinh địa tĩnh có quỹ đạo di chuyển trong một phạm vi nhỏ so với Trái Đất. Trong khi những vệ tinh toàn cầu sẽ được phóng lên khớp với quỹ đạo Trái Đất và bao phủ khắp toàn bộ Trái Đất.
Một số hệ thống vệ tinh địa tĩnh trên Trái Đất
– Vệ tinh SBAS
SBAS (Satellite-Based Augmentation System), là hệ thống mạng lưới các vệ tinh và các trạm điều khiển địa phương. Hệ thống này có khả năng tăng cường độ chính xác và tin cậy của hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GNSS.
Hệ thống SBAS này bao gồm các trạm được đặc trên các mốc sẵn có, với vị trí chính xác. Nếu tín hiệu từ hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GNSS có sai số bởi nhiễu loạn tín hiệu khi xuyên qua bầu khí quyển, tầng địa ly, hoặc sai số quỹ đạo vệ tinh hay sai số đồng hồ thì hệ thống SBAS được dùng để so sánh với dữ liệu thu thập từ GNSS. Những hiệu chỉnh SBAS này được gọi là hiệu chỉnh độ lệch, và điều này giúp cho thiết bị thu GNSS xác định được chính xác vị trí với độ tin cậy cao hơn.
Hiện nay, có rất nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đã xây dựng một hệ thống SBAS riêng cho mình, nhằm mục đích cải thiện tín hiệu GNSS, nâng cao độ chính xác trong các phép đo, có thể kể đến như: WASS của Mỹ; SDCM của Nga; EGNOS của Châu Âu; BDS BASS của Trung Quốc; SPAN của Úc và New Zealand; MSAS của Nhật Bản; KASS của Hàn Quốc; GAGAN của Ấn Độ; A-SBAS của Châu Phi và Ấn Độ Dương…
Hình 2. Hệ thống SBAS đã được xây dựng rộng rãi trên toàn thế giới.
– Vệ tinh QZSS
QZSS (Quasi-Zenith Satellite System) là hệ thống định vị vệ tinh được phát triển bởi Nhật Bản, với mục tiêu cung cấp các dịch vụ định vị chính xác và ổn định cao trong khu vực Châu Á – Châu Đại Dương. Hệ thống vệ tinh QZSS này có khả năng tương thích với GPS và những hệ thống vệ tinh GNSS khác trên toàn cầu. QZSS đã góp phần giúp công tác đo đạc, khảo sát được nhanh hơn, chính xác và hiệu quả hơn.
Hình 3. Hệ thống vệ tinh QZSS được Nhật Bản phát triển và được vận hành với bốn vệ tinh từ tháng 11 năm 2018.
– Vệ tinh IRNSS
IRNSS (Indian Regional Navigation Satellite System) là hệ thống định vị khu vực của Ấn Độ, có độ phủ ở Ấn Độ và Bắc Ấn Độ Dương. Hệ thống này giúp định vị, chỉ đường với một số ứng dụng chỉ giới hạn tại Ấn Độ và các khu vực lân cận nằm trong bán kính 1500km tính từ biên giới Ấn Độ.
Hình 4. Hoạt động của hệ thống vệ tinh định vị IRNSS.
Ưu điểm và hạn chế của hệ thống vệ tinh địa tĩnh
– Ưu điểm của vệ tinh địa tĩnh
- Có thể bao phủ toàn bộ hành tinh, ngoại trừ các khu vực nhỏ tập trung tại các cực phía Bắc và phía Nam.
- Một vệ tinh địa tĩnh có thể được truy cập bằng cách sử dụng một ăng-ten định hướng.
- Một ăng-ten định hướng trên mặt đất có thể được nhắm và sau đó để ở vị trí mà không cần điều chỉnh thêm.
- Có thể sử dụng các ăng-ten định hướng cao, giúp giảm thiểu nhiễu từ các nguồn trên bề mặt và từ các vệ tinh khác.
– Hạn chế của vệ tinh địa tĩnh
- Số lượng vệ tinh bị hạn chế do quỹ đạo tương đối hẹp.
- Độ trễ ít nhất là 240 mili giây cho một tín hiệu điện tử.
- Do lực hấp dẫn giữa vệ tinh và các hành tinh, vị trí chính xác của vệ tinh địa tĩnh sẽ bị thay đổi trong mỗi khoảng thời gian 24 giờ.
- Độ nhiễu EM bị gia tăng đáng kể khi vệ tinh ở gần Mặt Trời.
- Tín hiệu vệ tinh địa tĩnh thường không phổ biến do bị hạn chế về khả năng thu sóng ở một vài khu vực.
Tín hiệu từ vệ tinh địa tĩnh có cần thiết không?
Đối với một số khu vực, việc sử dụng vệ tinh địa tĩnh đã đóng góp rất nhiều, mang lại sự hiệu quả và chính xác nhất định cho công tác đo đạc, khảo sát. Chẳng hạn, tại khu vực quốc gia Ấn Độ, sử dụng hệ thống vệ tinh IRNSS sẽ mang lại hiệu quả và độ chính xác cao nhất; hay đối với vệ tinh QZSS sẽ ứng dụng tốt nhất và ổn định trong khu vực Nhật Bản, Châu Á – Châu Đại Dương.
Riêng tại Việt Nam, trong một tháng chỉ có một vài ngày trong tháng có thể thu được tín hiệu từ các vệ tinh địa tĩnh. Vì thế, thay vì sử dụng vệ tinh địa tĩnh cho khảo sát đo đạc, thì tại Việt Nam, người dùng chỉ cần chú ý đến khả năng thu tín hiệu GPS của bốn hệ thống vệ tinh toàn cầu GPS, GLONASS, GALILEO, BEIDOU là đủ.
Bài viết này Đất Hợp đã cung cấp cho bạn thông tin về vệ tinh địa tĩnh. Hy vọng các thông tin được trình bày bên trên sẽ giúp ích cho bạn. Ngoài ra, để được tư vấn chi tiết hơn về các thiết bị định vị vệ tinh GNSS sử dụng trong đo đạc, trắc địa, hãy liên hệ ngay đến Công ty TNHH Đất Hợp qua HOTLINE 0903 825 125 để được hỗ trợ nhanh nhất!
>>> Xem thêm: Hai loại thiết bị định vị vệ tinh dựa theo phương pháp đo
Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY TNHH ĐẤT HỢP
Địa chỉ: Số 2, Đường số 4, Khu nhà ở Vạn Phúc 1, P. Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. HCM
Tel: (028).3.6208.606
Mobile: 0903 825 125
Email: cskh@dathop.com.vn
Website: https://dathop.com/ – https://dathop.com.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/congtydathop
