Trong lĩnh vực trắc địa – đo đạc hiện trường, phương pháp đo RTK (Real-Time Kinematic) đang được sử dụng rộng rãi nhờ tính nhanh chóng, tiện lợi và chính xác cao. Tuy nhiên, để tận dụng hết ưu thế của công nghệ này, người sử dụng cần hiểu rõ quy trình, điều kiện kỹ thuật và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đo RTK. Bài viết sau sẽ hướng dẫn bạn cách đo RTK hiệu quả và đạt độ chính xác cao nhất.

Hiểu rõ nguyên lý hoạt động khi đo RTK

RTK (Real-Time Kinematic) là phương pháp đo GNSS có độ chính xác cao, thường đạt mức centimet, được sử dụng rộng rãi trong đo đạc trắc địa, khảo sát công trình và xây dựng bản đồ địa hình…

  • Nguyên lý hoạt động: RTK hoạt động dựa trên việc trạm gốc (Base Station) truyền dữ liệu hiệu chỉnh sai số (corrections) đến trạm di động (Rover) thông qua kênh radio UHF/VHF hoặc mạng di động Internet.
  • Cơ chế tính toán: Nhờ thuật toán vi phân pha sóng mang (carrier phase differential positioning), RTK loại bỏ sai số quỹ đạo vệ tinh, đồng hồ và môi trường truyền sóng, từ đó nâng độ chính xác từ mức mét xuống tới centimet.

Điều kiện để đo RTK ổn định:

  • Khoảng cách Base–Rover ≤ 50 km (với mạng VRS có thể xa hơn).
  • Liên kết dữ liệu truyền ổn định.
  • Tín hiệu vệ tinh không bị che khuất hoặc phản xạ mạnh gây ra hiện tượng đa đường dẫn (multipath).
Hiểu rõ nguyên lý hoạt động của máy đo RTK để quá trình đo diễn ra hiệu quả.

Hiểu rõ nguyên lý hoạt động của máy đo RTK để quá trình đo diễn ra hiệu quả.

Chuẩn bị thiết bị và kiểm tra tín hiệu

Để quá trình đo RTK đạt hiệu quả cao, bước chuẩn bị thiết bị và kiểm tra tín hiệu là vô cùng quan trọng:

  • Hiệu chuẩn và kiểm tra pin: Đảm bảo Rover và Base hoạt động bình thường, pin ≥ 80%, phần mềm firmware được cập nhật mới nhất.
  • Cấu hình hệ tọa độ: Thiết lập đúng hệ quy chiếu địa phương (VD: VN-2000) và đơn vị đo để đảm bảo dữ liệu tương thích với hệ thống GIS hoặc CAD.
  • Kết nối truyền dữ liệu:
    + Kiểm tra modem radio hoặc SIM 4G hoạt động ổn định.
    + Kiểm tra kết nối NTRIP với máy chủ CORS (nếu dùng dịch vụ correction qua internet).
  • Sử dụng thiết bị đa tần: Bộ thu RTK hỗ trợ nhiều tần số (L1, L2, L5) và đa hệ thống vệ tinh (GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou) giúp tăng khả năng bắt vệ tinh và giảm nhiễu trong điều kiện môi trường phức tạp, đặc biệt là trong môi trường đô thị, rừng, hoặc địa hình phức tạp.

Chọn thời điểm và môi trường đo phù hợp

Thời điểm đo và điều kiện môi trường ảnh hưởng lớn đến chất lượng tín hiệu GNSS:

  • Thời điểm lý tưởng: Buổi sáng hoặc trưa khi tầng điện ly ổn định, ít biến động gây sai số tín hiệu.
Nên đo RTK khi trời nắng, sáng để tín hiệu ổn định.

Nên đo RTK khi trời nắng, sáng để tín hiệu ổn định.

  • Tránh vật cản: Không đo gần công trình cao tầng, cây cối rậm hoặc cột điện lớn để hạn chế hiệu ứng multipath (tín hiệu phản xạ gây sai lệch).
  • Điều kiện thời tiết: Tránh đo vào lúc trời mưa to, giông bão hoặc nhiễu từ trường mạnh vì có thể làm suy giảm tín hiệu vệ tinh và gây mất kết nối với trạm Base.

Thiết lập trạm Base đúng kỹ thuật

Nếu bạn sử dụng trạm Base riêng (không qua NTRIP):

  • Vị trí đặt trạm Base: Chọn nơi thoáng, có tầm nhìn vệ tinh ≥ 30°, tránh gần vật kim loại hoặc nguồn phát sóng gây nhiễu. Base nên đặt trên giá ba chân cố định và cao hơn mặt đất tối thiểu 1,5 m.
  • Nhập tọa độ chính xác: Nếu biết chính xác tọa độ quốc gia (VD: VN2000), nhập vào bộ điều khiển để toàn bộ dữ liệu Rover đạt độ chính xác tuyệt đối.
  • Không có tọa độ chuẩn: Ghi lại vị trí Base dưới dạng WGS84 hoặc VN2000 để phục vụ hiệu chỉnh và chuyển đổi tọa độ trong xử lý hậu kỳ.
  • Phạm vi phủ sóng: Kiểm tra công suất phát radio và thiết lập kênh truyền không bị trùng lặp với nguồn phát khác.

Theo dõi chỉ số chất lượng khi đo

Trong quá trình đo RTK, các chỉ số dưới đây cần được theo dõi sát sao:

  • FIX/Float: Chỉ đo khi tín hiệu đạt trạng thái FIX (nghĩa là định vị đã ổn định ở mức centimet). Nếu ở trạng thái FLOAT, không nên ghi nhận điểm.
  • PDOP (Position Dilution of Precision): Giá trị tốt nên dưới 2.0. PDOP càng thấp thì độ chính xác càng cao.
  • Ratio (nếu có): Tỷ lệ này thể hiện độ tin cậy của phép đo – giá trị Ratio > 3.0 hoặc 5.0 được xem là đáng tin cậy.
  • Thời gian đo tại mỗi điểm: Nên giữ Rover đứng yên tại điểm đo ít nhất 5–10 giây để đảm bảo tín hiệu ổn định.

Kiểm tra chéo và kiểm định sai số

Để đánh giá và chứng minh độ tin cậy của dữ liệu đo RTK, cần thực hiện các bước sau:

  • Đo kiểm (resection, đo nghịch) tại các điểm đã biết tọa độ để đánh giá độ chính xác toàn bộ.
  • Đo lặp lại cùng một điểm ở hai thời điểm khác nhau và so sánh kết quả.
  • Sau khi hoàn tất, sử dụng phần mềm xử lý như Trimble Business Center để kiểm tra sai số, xuất báo cáo chất lượng đo.

GNSS RTK là công nghệ mạnh mẽ, nhưng hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào thiết bị và kỹ năng người vận hành. Việc hiểu rõ nguyên tắc, kiểm soát quy trình đo và đánh giá chất lượng là chìa khóa để đạt được kết quả chính xác cao nhất trong mỗi chiến dịch đo đạc. Nếu bạn gặp bất kỳ khó khăn nào trong quá trình đo RTK hoặc muốn tìm hiểu các dòng máy đo RTK chất lượng cao, hãy liên hệ ngay Đất Hợp qua HOTLINE 0903 825 125, chúng tôi sẽ hỗ trợ nhanh chóng nhất!

>>> Xem thêm: Tính tiền cho mỗi lần đo RTK, tại sao không?