Quan trắc công trình đường sắt bao gồm các hoạt động như theo dõi, đo đạc, ghi nhận các biến đổi hình học, chuyển dịch, biến dạng và những thông số kỹ thuật của công trình và môi trường xung quanh theo thời gian. Công tác quan trắc công trình đường sắt được pháp luật quy định cụ thể từ phục vụ bảo trì đến trong quá trình khai thác và sử dụng.
Quy định pháp luật về quan trắc đường sắt cho công tác bảo trì
Thông tư 81/2015/TT-BGTVT quy định cụ thể về các công trình, bộ phận và nội dung quan trắc đường sắt để phục vụ cho công tác bảo trì.
– Công trình đường sắt cần quan trắc cho công tác bảo trì
Công tác quan trắc công trình đường sắt phục vụ cho bảo trì phải được thực hiện đối với các công trình:
- Công trình cầu, hầm và nhà ga ở cấp 1 và cấp đặc biệt.
- Công trình đường sắt xuất hiện dấu hiệu nghiêng, lún, nứt và các bất thường khác có nguy cơ gây sập đổ công trình.
- Công trình đường sắt khác theo yêu cầu từ cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền, chủ sở hữu công trình hoặc người ủy quyền, chủ quản lý hay sử dụng công trình.
– Bộ phận và nội dung quan trắc công trình đường sắt cho công tác bảo trì
Đối với công tác bảo trì, các bộ phận của công trình đường sắt cần được quan trắc là hệ kết cấu có chức năng chịu lực chính của công trình, mà khi hệ này bị hư hỏng có nguy cơ dẫn đến công trình bị sập đổ.
Quan trắc công trình đường sắt cho công tác bảo trì chủ yếu là quan trắc hệ kết cấu có chức năng chịu lực chính của công trình.
Nội dung quan trắc công trình đường sắt cho công tác bảo trì bao gồm:
- Vị trí quan trắc.
- Thông số biến dạng (nghiêng, biến dạng, nứt, lún, võng,…)
- Thời gian quan trắc.
- Số lượng chu kỳ đo và các nội dung cần thiết khác.
Phương án quan trắc công trình đường sắt phải quy định cụ thể về phương pháp đo, các thiết bị đo, sơ đồ cấu tạo và bố trí các dấu mốc, cũng như phương pháp xử lý số liệu cùng tổ chức thực hiện và các nội dung cần thiết khác.
>>> Xem thêm: Quan trắc biến dạng công trình: Mục đích và các yếu tố liên quan
– Trách nhiệm quan trắc công trình đường sắt cho công tác bảo trì
Đối với các công trình đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư, doanh nghiệp quản lý và khai thác cần căn cứ vào kế hoạch bảo trì đã được phê duyệt để lập đề cương và dự toán cho công tác quan trắc. Sau khi hoàn tất, các tài liệu này phải được trình Cục Đường sắt Việt Nam để thẩm định và phê duyệt. Doanh nghiệp cũng phải thực hiện báo cáo kết quả quan trắc, trong đó các số liệu phải được so sánh với giá trị giới hạn cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật.
Nếu các số liệu quan trắc vượt quá giá trị cho phép hoặc có dấu hiệu bất thường, doanh nghiệp cần đề xuất biện pháp xử lý kịp thời và đánh giá an toàn công trình theo quy định hiện hành. Điều này đảm bảo mọi vấn đề được giải quyết nhanh chóng để đảm bảo an toàn cho kết cấu hạ tầng.
Đối với các tổ chức hoặc cá nhân nhận chuyển nhượng quyền khai thác, họ cũng cần lập đề cương và trình Cục Đường sắt Việt Nam thẩm định. Họ có quyền tự phê duyệt dự toán và thực hiện công tác quan trắc, lập báo cáo theo quy định đã nêu ở trên.
Đối với các đường sắt chuyên dùng hoặc do các chủ sở hữu khác đầu tư, việc thực hiện quan trắc sẽ tuân theo quy định của Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn liên quan. Điều này giúp đảm bảo tính đồng nhất và hiệu quả trong công tác quan trắc.
Cuối cùng, đơn vị thực hiện quan trắc cần phải có đủ năng lực hoạt động và kinh nghiệm trong việc xử lý sự cố công trình. Điều này là cần thiết để đảm bảo công tác quan trắc diễn ra hiệu quả và an toàn.
Quy định pháp luật về quan trắc đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng
Thông tư 03/2021/TT-BGTVT quy định cụ thể về các công trình, bộ phận và nội dung quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác, sử dụng.
– Công trình đường sắt cần quan trắc trong quá trình khai thác và sử dụng
Công tác quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng bắt buộc phải được thực hiện đối với các công trình:
- Công trình đường sắt theo quy định pháp luật liên quan đến quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng.
- Công trình được yêu cầu tại quy trình bảo trì các công trình đường sắt.
- Công trình đường sắt có xuất hiện những dấu hiệu nghiêng, lún, nứt hay những dấu hiệu bất thường khác có nguy cơ làm sập công trình.
- Các công trình đường sắt khác khi gặp phải sự cố có thể dẫn đến thảm họa theo đề nghị từ doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt.
– Bộ phận và nội dung quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng
Công trình đường sắt cần được quan trắc các bộ phận liên quan đến hệ kết cấu chịu lực, những thành phần khi hư hỏng có nguy cơ dẫn đến công trình bị sụp đổ.
Nội dung quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng bao gồm:
- Vị trí quan trắc.
- Thông số quan trắc và giá trị giới hạn của những thông số này (như chuyển vị, biến dạng, nghiêng, lún, vòng, nứt,…).
- Thời gian quan trắc.
- Số lượng chu kỳ đo và các nội dung cần thiết khác.
Trong phương án quan trắc công trình đường sắt sẽ quy định cụ thể về thiết bị, phương pháp đo, sơ đồ bố trí, cấu tạo các dấu mốc, phương pháp xử lý số liệu đo và tổ chức thực hiện cùng với các nội dung cần thiết khác.
Thiết bị, phương pháp đo, xử lý dữ liệu, sơ đồ bố trí và nội dung cần thiết khác cần được đưa rõ vào phương án quan trắc công trình đường sắt.
– Trách nhiệm quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng
Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt có trách nhiệm kiểm tra và đề xuất việc quan trắc các công trình trong quá trình khai thác và sử dụng. Những đề xuất này sẽ được đưa vào kế hoạch bảo trì công trình đường sắt hàng năm, đảm bảo rằng các công trình luôn được theo dõi và duy trì hiệu quả.
Cục Đường sắt Việt Nam có trách nhiệm tổ chức quan trắc các công trình trong quá trình khai thác và sử dụng. Họ cần lập báo cáo kết quả quan trắc, trong đó các số liệu phải được đánh giá và so sánh với giá trị giới hạn cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật. Đồng thời, cần thực hiện đánh giá an toàn công trình theo các quy định hiện hành.
Nếu các số liệu quan trắc vượt quá giá trị cho phép hoặc có dấu hiệu bất thường, Cục Đường sắt Việt Nam sẽ báo cáo kết quả và kiến nghị Bộ Giao thông vận tải có biện pháp xử lý kịp thời để đảm bảo an toàn cho các công trình.
Các tổ chức hoặc cá nhân nhận chuyển nhượng quyền khai thác, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư cần lập đề cương và trình Cục Đường sắt Việt Nam thẩm định và phê duyệt. Họ cũng có quyền tự phê duyệt dự toán và tổ chức thực hiện quan trắc, lập báo cáo theo quy định đã nêu.
Việc thực hiện quan trắc công trình đường sắt trong quá trình khai thác và sử dụng phải tuân theo quy định của pháp luật về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong công tác quan trắc, bảo vệ an toàn cho hạ tầng đường sắt.
Bài viết trên đã điểm qua những quy định pháp luật quan trọng về quan trắc công trình đường sắt. Cùng với đó, việc ứng dụng thiết bị và công nghệ phù hợp để quan trắc công trình đường sắt là vô cùng quan trọng. Liên hệ ngay Đất Hợp qua HOTLINE 0903 825 125 để tìm hiểu chi tiết hơn.
>>> Xem thêm: Khả năng ứng dụng Giải pháp Trimble GEDO – Đo đạc, thi công và quan trắc đường sắt chính xác cao
