Trắc địa ảnh (Photogrammetry) là một trong những công nghệ quan trọng trong đo đạc và thành lập bản đồ địa hình. Bằng cách sử dụng hình ảnh thu được từ máy ảnh hoặc cảm biến quang học, trắc địa ảnh giúp tạo ra các mô hình số độ cao, mô hình bề mặt số, bản đồ địa hình chi tiết, phục vụ nhiều lĩnh vực như quy hoạch đô thị, xây dựng hạ tầng, giám sát thiên tai và nghiên cứu môi trường.
Trắc địa ảnh là gì?
Trắc địa ảnh là phương pháp thu thập thông tin địa hình thông qua ảnh chụp từ các thiết bị như máy ảnh số, máy bay không người lái (UAV), máy bay có người lái hoặc vệ tinh. Công nghệ này cho phép đo đạc gián tiếp thông qua nguồn dữ liệu ảnh, tiết kiệm thời gian và công sức so với phương pháp đo đạc truyền thống.
Trắc địa ảnh là phương pháp thu thập thông tin địa hình thông qua ảnh chụp.
Phân loại trắc địa ảnh
Dựa vào nguồn ảnh thu thập, trắc địa ảnh có thể chia thành ba loại chính:
- Trắc địa ảnh mặt đất: Hình ảnh được chụp từ các máy ảnh đặt trên mặt đất, thường sử dụng để đo đạc chi tiết công trình hoặc địa hình khu vực nhỏ.
- Trắc địa ảnh hàng không: Hình ảnh được chụp từ trên cao bằng UAV, máy bay thích hợp để lập bản đồ khu vực rộng lớn.
- Trắc địa ảnh vệ tinh: Hình ảnh được chụp từ các vệ tinh viễn thám, thường được xử lý để lập bản đồ quốc gia hoặc toàn cầu.
Ứng dụng trắc địa ảnh trong thành lập bản đồ địa hình
Trắc địa ảnh trong thành lập bản đồ địa hình là phương pháp thu thập dữ liệu địa hình thông qua ảnh chụp từ UAV, máy bay hoặc vệ tinh, giúp tái tạo bề mặt địa hình dưới dạng mô hình số. So với phương pháp đo đạc truyền thống, trắc địa ảnh có lợi thế về tốc độ, phạm vi khảo sát và khả năng cập nhật dữ liệu liên tục.
Tái tạo bề mặt địa địa hình dưới dạng mô hình số.
Trong quá trình thành lập bản đồ địa hình, trắc địa ảnh cho phép tạo ra mô hình số địa hình (DTM) và mô hình số bề mặt (DSM), giúp xác định độ cao, địa hình tự nhiên và các đối tượng trên mặt đất. Thay vì triển khai đo đạc trực tiếp trên toàn bộ khu vực, ảnh chụp từ trên không giúp thu thập dữ liệu diện rộng mà vẫn đảm bảo độ chính xác khi được hiệu chỉnh bằng các điểm kiểm tra mặt đất (GCP).
Các mô hình số được thành lập trong quá trình xây dựng bản đồ địa hình.
Tuy nhiên, độ chính xác của bản đồ địa hình từ trắc địa ảnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó chất lượng ảnh, điều kiện thời tiết và phương pháp xử lý dữ liệu đóng vai trò quan trọng. Mây mù, bóng râm hoặc các bề mặt phản quang có thể làm sai lệch kết quả đo đạc. Ngoài ra, khu vực có thảm thực vật dày đặc sẽ làm giảm độ chính xác của mô hình địa hình nếu không sử dụng công nghệ hỗ trợ như LiDAR để xuyên qua lớp phủ thực vật.
Mặc dù có hạn chế nhất định, trắc địa ảnh vẫn là phương pháp hiệu quả để thành lập bản đồ địa hình, đặc biệt trong các dự án quy mô lớn hoặc khu vực khó tiếp cận. Khi kết hợp với GNSS RTK, LiDAR và các thuật toán xử lý ảnh hiện đại, bản đồ địa hình từ trắc địa ảnh có thể đạt độ chính xác cao, đáp ứng nhu cầu thiết kế, quy hoạch và quản lý đất đai.
>>> Xem thêm: Xử lý dữ liệu đo đạc trắc địa và các phần mềm hỗ trợ
