Dẫn mốc tọa độ công trình sử dụng phương pháp đo GNSS tĩnh (Static) yêu cầu cao về chuyên môn và quy trình thực hiện, được quy định cụ thể trong QCVN 04:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng lưới tọa độ. Trong quá trình dẫn mốc cao độ công trình, nhiều trường hợp người đo loay hoay vì dữ liệu đo không chính xác. Dưới đây là “9 bước để dẫn mốc tọa độ công trình chính xác nhất”, giúp người đo nâng cao độ tin cậy cho dữ liệu của mình.
Bước 1. Chọn mốc ở nơi thông thoáng, tránh khu vực rậm rạp và che khuất mặt trời để tiến hành dẫn mốc tọa độ công trình
Nguyên lý hoạt động của máy định vị GNSS là thu thập tín hiệu từ các vệ tinh bay xung quanh Trái Đất và trực tiếp từ vệ tinh xuống thiết bị. Nếu bị các yếu tố cản trở đường truyền này (như mái hiên, cây cối…), tín hiệu thu thập có khả năng sẽ không chính xác hoặc thậm chí không thu được tín hiệu.
Do đó, các mốc đường chuyền do người dùng chọn và thiết lập (hay còn gọi là mốc công trình) nên được đặt ở:
- Nơi thông thoáng và có thể nhìn thấy được bầu trời để máy định vị GNSS thu tín hiệu vệ tinh được tốt nhất, đảm bảo độ chính xác cho dữ liệu thu thập được.
- Không đặt gần các trạm phát sóng để tránh gây nhiễu tín hiệu khi đo.
- Hạn chế chọn điểm tại các vị trí gần mái nhà kim loại, cây cối ẩm, các nhà cao tầng và hàng rào dây thép gai.
Khi dẫn mốc tọa độ công trình, nên đặt mốc ở nơi thông thoáng để máy thu nhận tín hiệu vệ tinh tốt nhất.
Bước 2. Hạn chế dẫn mốc tọa độ công trình khi trời âm u, thiếu nắng
Theo nguyên lý hoạt động của định vị vệ tinh đã nói ở trên thì khi trời âm u, bị mây che khuất bầu trời sẽ ảnh hưởng rất lớn đến số lượng và chất lượng vệ tinh thu thập được, cụ thể là số lượng vệ tinh thu thập được bị giảm đi hoặc chất lượng vệ tinh bị giảm đi.
Nguyên nhân là do khi trời âm u, thiếu nắng sẽ ảnh hưởng về sai số do tầng điện ly, sai số do tầng đối lưu hay sai số ảnh hưởng đa đường dẫn làm ảnh hưởng đến tín hiệu vệ tinh.
Bước 3. Sử dụng chân 3 chuyên dụng lắp cho máy GNSS để đảm bảo tính ổn định khi thu thập dữ liệu
Theo đúng quy cách sử dụng máy định vị vệ tinh GNSS để dẫn mốc tọa độ công trình cần đặt máy lên chân 3 (thường là bằng nhôm) để đảm bảo giữ thiết bị ổn định trước tác động gió của môi trường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp để thuận tiện khi đo, người đo chỉ sử dụng kẹp sào để giữ thiết bị, khi gặp gió lớn sẽ bị rung lắc làm dữ liệu thu thập bị sai, dẫn đến kết quả bình sai không chính xác.
Nên sử dụng chân 3 để giữ máy định vị vệ tinh GNSS cố định khi dẫn mốc tọa độ công trình.
Bước 4. Tắt và tháo thiết bị đúng cách
Trong nhiều trường hợp sau khi dẫn mốc tọa độ công trình xong, người đo thường tháo thiết bị luôn mà không tắt máy, điều này vô tình sẽ khiến thiết bị thu thêm một đoạn tín hiệu trong trạng thái bị rung lắc, dễ ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả bình sai. Do đó để kết thúc công tác đo đạc, người đo nên tắt máy xong rồi mới tháo thiết bị ra khỏi chân đo và bỏ vào thùng máy, bảo quản cẩn thận.
Bước 5. Thực hiện đúng thời gian đo mốc được quy định
Cần thực hiện đúng thời gian của một ca đo khi dẫn mốc tọa độ công trình được quy định cụ thể trong QCVN 04:2009/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng lưới tọa độ để đảm bảo dữ liệu thu thập cho kết quả chính xác nhất:
Quy định về thời gian đo và các yêu cầu cơ bản khi đo lưới tọa độ quốc gia.
Bước 6. Dẫn dữ liệu đủ 3 mốc khống chế hạng cao với khoảng cách theo quy định (mốc nhà nước Hạng I, II)
Mặc dù chỉ cần dẫn mốc tọa độ công trình với 2 mốc hạng cao là có thể bình sai dữ liệu, tuy nhiên độ chính xác của dữ liệu sẽ không được đảm bảo. Do đó, để thu được kết quả chính xác nhất, có độ tin cậy cao, người đo nên dẫn dữ liệu đủ 3 mốc khống chế hạng cao với khoảng cách theo quy định (mốc nhà nước Hạng I, II), cụ thể như sau:
- Đối với lưới thiết kế tọa độ hạng III: Lưới thiết kế phải được đo nối với ít nhất 8 điểm tọa độ quốc gia có độ chính xác từ hạng II trở lên trong đó có 4 điểm bố trí tại các góc và ít nhất 1 điểm bố trí tại trung tâm của lưới đồng thời đo nối với tất cả các điểm tọa độ cấp 0 và tọa độ hạng II khác có trong phạm vi xây dựng lưới.
- Khi chêm điểm tọa độ hạng III: Các điểm tọa độ hạng III phải được đo nối với ít nhất 3 điểm tọa độ quốc gia có độ chính xác từ hạng II trở lên bố trí ở các vị trí cách đều về 3 phía của điểm và được đo nối trực tiếp độ cao bằng phương pháp thủy chuẩn hình học theo quy trình đo thủy chuẩn hạng IV dựa trên các điểm độ cao quốc gia hạng I, II, III.
Về khoảng cách khi đo, người đo cùng cần tuân thủ theo quy định như sau:
Quy định về khoảng cách đo và các chỉ tiêu kỹ thuật cơ bản khi thiết kế lưới tọa độ (Theo QCVN 04:2009/BTNMT).
Khi khoảng cách giữa hai điểm vượt quá 40km đối với lưới tọa độ hạng II và 20km đối với lưới tọa độ hạng III phải tăng khoảng thời gian đo phù hợp, thời gian đo thêm 20 phút cho mỗi 10km vượt quá khoảng cách quy định.
>>> Xem thêm: QCVN 04:2009/BTNMT – QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ XÂY DỰNG LƯỚI TỌA ĐỘ
Bước 7. Ghi nhật ký đo rõ ràng và cụ thể
Ghi nhật dẫn mốc tọa độ công trình rõ ràng, cụ thể để phục vụ cho việc khai báo dữ liệu đầu vào khi bình sai để đạt kết quả chính xác nhất, các yếu tố cần ghi bao gồm:
- Thời gian các ca đo.
- Chiều cao máy (đo đúng kỹ thuật).
- Tên và tọa độ mốc gốc.
- Và các yếu tố cần thiết khác trong quá trình đo.
Bước 8. Lựa chọn thiết bị có tính ổn định và độ chính xác cao
Một số thiết bị định vị vệ tinh chất lượng thấp, giá rẻ thường xảy ra tình trạng mất tín hiệu vệ tinh đột ngột, dẫn đến dữ liệu thu thập được không đủ điều kiện để bình sai hoặc bình sai không chính xác. Để tránh trường hợp này xảy ra, người đo cần:
– Kiểm tra thiết bị thường xuyên trong suốt quá trình đo để phát hiện kịp thời khi máy bị mất tín hiệu vệ tinh:
- Trước khi đo lưới tọa độ hạng II, lưới tọa độ hạng III phải tiến hành xác định khoảng thời gian đo tối ưu trong ngày cho khu đo trên cơ sở sử dụng lịch vệ tinh quảng bá mới nhất, vị trí khu đo cần xác định là tọa độ trọng tâm của khu đo.
- Khoảng thời gian đo tối ưu được xác định một lần trước khi đo ca đầu tiên và được sử dụng cho các ca đo của các ngày kế tiếp theo nguyên tắc ngày hôm sau đo sớm hơn ngày hôm trước 4 phút.
- Trong suốt quá trình thi công lưới phải thường xuyên theo dõi sự thay đổi bất thường của vệ tinh để điều chỉnh thời gian đo cho thích hợp.
- Phải thường xuyên theo dõi hoạt động của máy và nguồn điện trong suốt quá trình đo. Trường hợp nguồn điện bị gián đoạn nhưng không quá 15 phút được phép tiếp tục đo sau khi đã khắc phục nguồn điện, nếu quá 15 phút phải tiến hành đo lại.
– Lựa chọn thiết bị định vị vệ tính có tính ổn định và độ chính xác cao để hạn chế mất tín hiệu đột ngột:
Mặc dù trên thị trường hiện nay có khá nhiều hãng sản xuất máy định vị vệ tinh GNSS phục vụ cho công tác dẫn mốc tọa độ công trình như: Trimble (Mỹ), Hi-Target (Trung Quốc), South (Trung Quốc), Stonex (Italia)… nhưng để nói về độ ổn định và chính xác thì khó thiết bị nào có thể qua được Trimble – Một trong những thương hiệu hàng đầu về sản xuất thiết bị đo đạc trên thế giới.
Ưu điểm lớn nhất của dòng định vị vệ tinh do Trimble sản xuất là hãng này luôn làm mới công nghệ của mình, mới nhất là thiết bị Trimble R12i – là thế hệ máy GNSS đầu tiên của Trimble được kết hợp với công nghệ bù nghiêng TIP và hệ thống quán tính IMU giúp mang lại hiệu suất, tốc độ và độ chính xác GNSS chưa từng có.
Bên cạnh đó, những dòng thiết bị khác của hãng này cũng là một trong những lựa chọn hàng đầu của nhiều kỹ sư đo đạc khi cần dẫn mốc tọa độ công trình như: Trimble R4s, Trimble R8s…
Thông tin về Máy định vị vệ tinh GNSS Trimble R4s và Trimble R8s.
Bước 9. Kiểm định máy thu GPS định kỳ 12 tháng/lần
Cũng như các thiết bị đo đạc khác, máy thu GPS hay máy định vị vệ tinh GNSS cần được kiểm định định kỳ 12 tháng/lần nhằm kiểm tra lại độ chính xác, cập nhật Firmware để hiệu chỉnh và nâng cao độ chính xác cho máy, đưa độ chính xác của thiết bị GNSS về trạng thái tối ưu cho người đo giúp dẫn mốc tọa độ công trình chính xác nhất.
Người đo nên lựa chọn Trung tâm Kiểm định – Hiệu chuẩn uy tín, chất lượng để đảm bảo việc kiểm định mang lại hiệu quả và tối ưu chi phí. Trung tâm Kiểm định – Hiệu chuẩn Máy đo đạc Đất Hợp là một trong những địa chỉ mà bạn có thể tin tưởng lựa chọn.
>>> Xem: Dịch vụ tại Trung tâm Kiểm định Sửa chữa Máy đo đạc Đất Hợp
Dẫn mốc tọa độ công trình là công tác đòi hỏi độ chính xác và chuyên môn cao. Để lựa chọn máy định vệ tinh GNSS phù hợp cho công tác dẫn mốc tọa độ công trình cũng như địa chỉ kiểm nghiệm, hiệu chuẩn máy GNSS uy tín, hãy liên hệ đến Đất Hợp qua HOTLINE 0903 825 125 để được hỗ trợ nhanh nhất!
>>> Xem thêm: Hướng dẫn dẫn mốc tọa độ bằng máy định vị GNSS Trimble R8s
