Tuyến Metro là một dự án trọng điểm để đạt mục tiêu hiện đại hóa hạ tầng giao thông và giảm ùn tắc giao thông tại TPHCM. Theo kế hoạch, đến năm 2025, TPHCM dự kiến sẽ xây dựng 7 tuyến Metro với tổng chiều dài 355km để nâng tỷ lệ vận tải hành khách công cộng và đáp ứng được 40 đến 50% nhu cầu đi lại của người dân thành phố.
Ngày 26/03/2025, UBND TP.HCM đã ban hành kế hoạch đầu tư 355km Metro trong 10 năm theo Nghị quyết 188/2025/QH15 của Quốc hội. Trước đó, theo Quyết định số 568 năm 2013, TP.HCM chỉ đặt mục tiêu xây dựng 8 tuyến metro và 3 tuyến xe điện mặt đất với tổng chiều dài khoảng 220 km.
Việc điều chỉnh quy hoạch lần này đã kéo dài một số tuyến, như tuyến số 1 từ Bến Thành đến Suối Tiên được đề xuất mở rộng thành Depot Long Bình – Bến Thành – An Hạ dài 40,8 km. Tuyến số 4 cũng được gộp từ 2 tuyến cũ và điều chỉnh để chạy qua sân bay Tân Sơn Nhất,…
Kế hoạch đầu tư 7 tuyến Metro tại TPHCM dự kiến hoàn tất năm 2035 với tổng chiều dài 355km.
Tuyến Metro số 1: Depot Long Bình (Quận 9) – Bến Thành (Quận 1) – An Hạ (Huyện Bình Chánh)
Tuyến Metro số 1 kéo dài từ Depot Long Bình đến Bến Thành và An Hạ, đóng vai trò là trục xuyên tâm nối khu vực phía tây (Vĩnh Lộc) sang đông (khu công nghệ cao và khu làng đại học) qua khu vực trung tâm.
Ban đầu, theo lộ trình cũ, tuyến số 1 chỉ dài 19,7 km từ Bến Thành đến Suối Tiên. Nhưng theo Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TPHCM, tuyến Metro số 1 được đề xuất điều chỉnh nối dài cả 2 phía tây và đông từ Depot Long Bình – Bến Thành – An Hạ với chiều dài đến 40,8km.
Hiện tại, đoạn đường dài 17,1 km từ Depot Long Bình đến chợ Bến Thành đã chính thức đưa vào hoạt động. Giai đoạn tiếp theo sẽ tiếp tục xây dựng tuyến theo hướng từ các điểm: An Hạ, Hòa Bình, Lãnh Binh Thăng, đường 3/2, Lý Thái Tổ, Ngã sáu Cộng Hòa, Phạm Viết Chánh, Cống Quỳnh, Phạm Ngũ Lão cho đến chợ Bến Thành, kết nối với metro số 1 đang hoạt động.
Tuyến Metro số 1 sẽ được mở rộng thêm với chiều dài đến 40,8km.
Tuyến Metro số 2: Thủ Thiêm (TP. Thủ Đức) – Depot Bình Mỹ (Huyện Củ Chi)
Theo lộ trình cũ, tuyến Metro số 2 chỉ dài khoảng 48km, nối liền khu vực trung tâm TPHCM đến Tham Lương (Quận 12). Tuy nhiên, khi xem xét lại, nếu tuyến Metro chỉ hoạt động trong khu vực đô thị thì chi phí để giải tỏa và đền bù mặt bằng làm nhà ga rất lớn. Đồng thời, nếu mở rộng vào các quỹ đất công tại khu vực như Củ Chi thì sẽ giúp hình thành thêm những khu đô thị mới dọc tuyến.
Chính vì thế, tuyến Metro số 2 được mở rộng đến 62,2km từ Thủ Thiêm (TP. Thủ Đức) – Depot Bình Mỹ (Huyện Củ Chi), đóng vai trò là trục giao thông kết nối từ tây bắc sang đông qua trung tâm thành phố, liên kết khu vực phát triển trọng điểm Thủ Thiêm (phía đông) với các khu vực phát triển tây bắc.
Tuyến Metro số 2 được mở rộng đến 62,2km từ Thủ Thiêm đến Depot Bình Mỹ.
Dự kiến, công trình tuyến Metro số 2 sẽ được khởi công vào cuối năm 2025 và hoàn thành vào năm 2030. Tuyến có tổng chiều dài 62,2 km, bắt đầu từ Thủ Thiêm (thuộc TP Thủ Đức) đến Depot Bình Mỹ (huyện Củ Chi), với lộ trình đi qua các điểm như: Thủ Thiêm – Mai Chí Thọ – Bến Thành – Công viên 23/9 – Phạm Hồng Thái – Cách Mạng Tháng Tám – Trường Chinh – Cầu Tham Lương – Bến xe An Sương – Quốc lộ 22 – Depot Bình Mỹ.
Tuyến Metro số 3: An Hạ (Huyện Bình Chánh) – Depot Hiệp Bình Phước (TP.Thủ Đức)
Giai đoạn đầu, tuyến Metro số 3 được phân làm 2 nhánh: 3A (Bến Thành – Depot Tân Kiên) và 3B (Ngã 6 Cộng Hòa – Hiệp Bình). Tuy nhiên, sau Nghị quyết 188 của Quốc hội, tuyến Metro số 3 được mở rộng từ An Hạ (Huyện Bình Chánh) đến Depot Hiệp Bình Phước (TP.Thủ Đức).
Dự kiến, tuyến Metro số 3 có chiều dài 45,8km, bắt đầu từ An Hạ (huyện Bình Chánh) đến Depot Hiệp Bình Phước (TP.Thủ Đức). Với lộ trình này, tuyến Metro số 3 đóng vai trò là tuyến xuyên tâm, nối liền từ tây sang đông bắc, kết nối trọng điểm Tân Kiên (phía tây) với khu vực Linh Trung (phía đông bắc).
Lộ trình của tuyến Metro số 3 bao gồm các điểm như: An Hạ – Lê Minh Xuân – Ga Tân Kiên – Quốc lộ 1 – Kinh Dương Vương – Hồng Bàng – Hùng Vương – Ngã 6 Cộng Hòa – Nguyễn Thị Minh Khai – Xô Viết Nghệ Tĩnh – Quốc lộ 13 – Depot Hiệp Bình Phước.
Tuyến Metro số 4: Đông Thạnh (Hóc Môn) – Khu đô thị Hiệp Phước (Huyện Nhà Bè)
Tuyến Metro số 4 có vai trò kết nối các khu vực phát triển trọng điểm từ bắc xuống nam. Tuyến này sẽ liên kết giữa các khu vực như Phú Trung, Tân Thới Hiệp, Tân Nhị và Tân Thạnh Đông ở phía bắc với khu đô thị lấn biển Cần Giờ ở phía nam.
Kế hoạch trước đó, tuyến Metro số 4 được chia ra làm 2 nhánh với tuyến số 4A (Thạnh Xuân – Khu đô thị Hiệp Phước), tuyến 4B (Ga Công viên Gia Định – Ga Lăng Cha Cả) và chỉ dài khoảng 39km. Nhưng sau Nghị quyết 188, tuyến Metro số 4 được mở rộng với tổng chiều dài 47,3km, bắt đầu từ Đông Thạnh (huyện Hóc Môn) và kết thúc tại khu đô thị Hiệp Phước (huyện Nhà Bè).
Trong lộ trình, tuyến Metro số 4 sẽ đi qua các điểm: Hà Huy Giáp, Nguyễn Oanh, Nguyễn Kiệm, Trường Sơn, Nguyễn Văn Trỗi, Kênh Nhiêu Lộc, Hai Bà Trưng, Pasteur, Bến Thành, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thái Học, Nguyễn Hữu Thọ, Cầu Bà Chiêm và Khu đô thị Hiệp Phước.
Tuyến Metro số 5: Đô thị Đại học Hưng Long (huyện Bình Chánh) – Vinhomes Grand Park/Bến xe Sông Tắc (TP.Thủ Đức)
Theo kế hoạch ban đầu, tuyến Metro số 5 có tổng chiều dài 23,39km, nối liền Bến xe Cần Giuộc mới đến cầu Sài Gòn. Nhưng theo lộ trình mới, tuyến metro số 5 được mở rộng với tổng chiều dài 53,9km và thiết kế như một tuyến bán vành khuyên, kết nối từ trọng điểm phát triển Hưng Long (phía nam) sang trọng điểm phát triển Trường Thọ (phía đông). Tuyến này bắt đầu từ đô thị Đại học Hưng Long (huyện Bình Chánh) và kết thúc tại Vinhomes Grand Park/Bến xe Sông Tắc (TP.Thủ Đức).
Lộ trình của tuyến sẽ đi qua nhiều điểm quan trọng, bao gồm: Đô thị Đại học Hưng Long, Bến xe Cần Giuộc mới, Quốc lộ 50, Cao Xuân Đức, Tùng Thiện Vương, Phù Đổng Thiên Vương, Lý Thường Kiệt, Hoàng Văn Thụ, Phan Đăng Lưu, Bạch Đằng, Điện Biên Phủ, Võ Nguyên Giáp, Liên Phường, Long Thuận, Long Phước, với hai nhánh: một nhánh đi đến Vinhomes Grand Park và nhánh còn lại hướng đến Bến xe Sông Tắc.
Tuyến Metro số 6: Vành đai trong
Tuyến Metro số 6 được thiết kế như một tuyến vành đai, có nhiệm vụ kết nối tất cả các tuyến xuyên tâm và liên kết các khu vực phát triển trọng điểm từ nhiều hướng khác nhau của thành phố.
Ban đầu, tuyến này có chiều dài khoảng 6,8 km với 7 ga ngầm. Tuy nhiên, sau khi nghị quyết 188 được phê duyệt, tổng chiều dài của tuyến đã được mở rộng lên đến 53,8 km, chủ yếu đi qua TP.Thủ Đức, quận 7, Bình Chánh và các quận nội thành.
Lộ trình của tuyến metro số 6 sẽ bao gồm nhiều điểm nổi bật, bắt đầu từ vị trí nút giao giữa đường Vành đai 2 và cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, nơi sẽ có hai nhánh đường sắt kết nối vào ga Phú Hữu, thuộc tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành.
Tuyến chính sẽ đi qua các trục đường quan trọng như Võ Chí Công, ga MRT6, Vành đai 2, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Bạch Đằng và Hồng Hà. Tuyến cũng sẽ đi gần sân bay Tân Sơn Nhất, tiếp đó là các điểm như Cộng Hòa, Trường Chinh, Âu Cơ, Lũy Bán Bích, vòng xoay Phú Lâm, Nguyễn Văn Luông, Tạ Quang Bửu, Nguyễn Thị Thập và Tân Thuận. Cuối cùng, lộ trình sẽ kết thúc tại ga Phú Hữu.
Tuyến Metro số 6 được thiết kế như một tuyến vành đai, kết nối tất cả các tuyến xuyên tâm và liên kết các khu vực phát triển trọng điểm từ nhiều hướng khác nhau của thành phố.
Tuyến Metro số 7: Tân Kiên – Vinhomes Grand Park
Tuyến metro số 7 là tuyến xuyên tâm nối từ tây nam sang đông, kết nối trọng điểm phát triển Tân Kiên (phía tây) với trung tâm mới tại Thủ Thiêm, Thanh Đa, và trọng điểm phát triển Trường Thọ (phía đông).
Tuyến có chiều dài 51,2 km, bắt đầu từ ga Tân Kiên (huyện Bình Chánh) và kết thúc tại Depot Long Bình (TP.Thủ Đức). Lộ trình của tuyến bao gồm các điểm chính như: Ga Tân Kiên, Nguyễn Văn Linh, phía nam đường Bờ bao HTX Phong Phú, khu dân cư Bình Hưng Nam, Đào Sư Tích, Tôn Dật Tiên, Phú Mỹ Hưng, Huỳnh Tấn Phát, Trần Bạch Đằng, Trần Não, Thảo Điền, Thanh Đa, Trường Thọ, Trịnh Công Sơn (Rạch Chiếc), đường D2 Khu Công nghệ cao, Vinhomes Grand Park và Depot Long Bình.
Trên đây là 7 tuyến Metro dự kiến sẽ được hoàn thành trong giai đoạn 1 (đến năm 2035). Tổng chiều dài của 7 tuyến Metro trên là 355km, bao gồm 258 nhà ga, 12 depot và 885 toa xe. Diện tích đất sử dụng dự kiến khoảng 796 ha. Các tuyến này sẽ đáp ứng 40-50% nhu cầu di chuyển của người dân, với tổng mức đầu tư khoảng 40,21 tỷ USD.
Trong số đó, tuyến có vốn đầu tư lớn nhất là tuyến số 6 (Vành đai trong), với hơn 8,4 tỷ USD. Tổng chi phí cho 7 tuyến trong giai đoạn 1 ước tính khoảng 961.916 tỷ đồng (khoảng 38 tỷ USD), thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của TP.HCM trong việc xây dựng mạng lưới giao thông đô thị hiện đại.
Bên cạnh đó, TP.HCM sẽ tiếp tục hoàn thiện 3 tuyến còn lại (tuyến số 8, 9 và 10) với tổng chiều dài 155km, bao gồm 119 nhà ga và 2 depot trong giai đoạn 2 (đến năm 2045). Số lượng toa xe dự kiến là 351, với diện tích đất sử dụng khoảng 377 ha. Dự kiến tổng mức đầu tư cho giai đoạn này khoảng 17,95 tỷ USD, trong đó chi phí vận hành và khai thác ước tính gần 8,82 tỷ USD. Các tuyến này được kỳ vọng sẽ đáp ứng 50-60% nhu cầu đi lại của người dân.
“Để khảo sát và xây dựng tuyến đường sắt Metro một cách chuyên sâu, cần áp dụng các công nghệ tiên tiến và phương pháp kỹ thuật phức tạp, đảm bảo độ chính xác cao, an toàn và bền vững. Ở mỗi giai đoạn là những công nghệ khác nhau được áp dụng, cụ thể là:
- Giai đoạn Khảo sát địa hình và địa chất: Công nghệ GNSS, UAV, LiDAR…
- Giai đoạn Thiết kế kỹ thuật: Công nghệ BIM, GIS…
- Giai đoạn Thi công: Công nghệ đào hầm bằng cơ giới, thi công gia cố nền móng, quan trắc giám sát thời gian thực…
- Giai đoạn Quản lý: Công nghệ AI phân tích rủi ro, quản lý tiến độ, giảm rung động, điều khiển tự động, bảo trì và quản lý đường ray…”
>>> Xem chi tiết ngay: Khảo sát xây dựng tuyến đường sắt Metro, có thể dùng công nghệ nào?
