Công việc kiểm nghiệm máy kinh vĩ trước khi đo đạc ít ai thực hiện dù là thiết bị trắc địa khá quen thuộc trong ngành. Hoặc thực hiện chưa đúng. Cùng điểm xem một số loại sai số thường gặp ở máy kinh vĩ khi cần kiểm tra như dưới đây
1. Kiểm nghiệm “trục quay ống kính” của máy kinh vỹ
a. Trục của “ỐNG THỦY DÀI” trên bàn độ ngang phải vuông góc với “TRỤC QUAY ỐNG KÍNH”:
Tiến hành kiểm nghiệm theo các bước sau:
- Cân bằng máy sơ bộ
- Quay máy để ống thủy dài song song với phương của 2 ốc cân bất kỳ;
- Xoay hai ốc cân này ngược chiều nhau để bọt thủy tập trung;
- Quay máy 900, dùng ốc cân thứ 3 đưa bọt thủy vào giữa;
- Quay máy đi 1800, nếu bọt thủy không lệch hoặc lệch không quá nữa khoảng chia thì đã thỏa điều kiện và nếu lệch nhiều thì cần phải điều chỉnh lại.
Điều chỉnh lại:
- Dùng ốc cân thứ 3 đưa bọt thủy về 1 nữa số cung lệch;
- Dùng ốc điều chỉnh ở đầu ống thủy dài để đưa bọt thủy tập trung.
Kết luận: Thông thường điều kiện này phải điều chỉnh vài lần thì mới thỏa mãn.
b. “TRỤC NGẮM ỐNG KÍNH” phải vuông góc với “TRỤC QUAY ỐNG KÍNH”
Tiến hành kiểm nghiệm máy kinh vĩ theo các bước sau:
- Đặt máy ở điểm A, sau khi cân bằng máy, quay máy về ngắm điểm B khoảng 30m. Điểm B phải rõ và có độ cao gần bằng độ cao của ống kính.
- Đo ở hai vị trí ống kính được hai trị số T và P: P – T – 1800 = 2c
- Nếu 2c ≤ 2t: xem như thỏa mãn (t là độ chính xác của bộ phận đọc số)
- Nếu 2c > 2t thì cẩn phải điều chính lại.
Điều chỉnh lại:
- Giữ nguyên tình trạng của máy, tính số đọc đã hiệu chỉnh: P’ = P + c
- Tìm số đọc đúng P’ trên bàn độ ngang, lúc này dây đứng của lưới chữ thập lệch khỏi điểm B.
- Nới lỏng các ốc giữ lưới chữ thập, điều chỉnh để tâm của dây chữ thập trùng với điểm B sau đó vặn chặt các ốc lại.
Kết luận: Thường tiến hành điều chỉnh 1 vài lần mới thỏa mãn
Hình 1. Máy kinh vĩ điện tử GPI GT-116
c. “TRỤC QUAY ỐNG KÍNH” phải vuông góc “TRỤC QUAY CỦA MÁY”
Tiến hành kiểm nghiệm máy kinh vĩ theo các bước sau:
- Đặt máy cách tường công trình 20-30m, sau khi cân bằng máy, ngắm điểm A rõ nét ở trên cao, cố định bàn độ ngang. Hạ ống kính ngang tầm độ cao máy, đánh dấu được điểm A1 trên tường.
- Đảo ống kính làm tương tự được điểm A2.
- Nếu hai hình chiếu A1, A2 vượt ra ngoài chỉ kép của lưới thì phải đưa máy đi sửa chữa.
Kết luận: Điều kiện này rất quan trọng trong việc kiểm tra sự thẳng đứng của công trình khi sử dụng máy kinh vỹ để chuyển trục lên tầng cao.
2. Kiểm tra “DÂY CHỈ ĐỨNG” của lưới chữ thập phải thẳng đứng
Tiến hành kiểm nghiệm máy kinh vĩ theo các bước sau:
- Sau khi cân bằng máy, hướng ống kính tới 1 dây dọi treo ở nơi khuất gió cách máy khoảng 20m. Nếu hình ảnh dây dọi trùng với DÂY CHỈ ĐỨNG thì xem như thỏa mãn. Nếu ngược lại thì phải điều chỉnh lại.
Điều chỉnh: Nới lỏng các ốc giữ lưới chữ thập và xoay lưới chỉ cho đến khi chỉ đứng trùng với hình ảnh của dây dọi, sau đó vặn chặt các ốc giữ.
Kết luận: Sau khi đã thỏa mãn điều kiện này thì cần kiểm tra lại điều kiện b.
Hình 2. Máy kinh vĩ điện tử GPI GT-116
3. Vị trí điểm O của bàn độ đứng (MO) phải ổn định gần bằng 0
Vị trí điểm O là số đọc trên bàn độ đứng khi trục ngắm nằm ngang và bọt thủy của ống thủy dài trên bàn độ đứng tập trung (vị trí giữa).
Tiến hành kiểm nghiệm máy kinh vĩ theo các bước sau:
- Sau khi cân bằng máy, ngắm về điểm B (chỉ ngang chính trùng với điểm B).
- Đọc số trên bàn độ đứng ở cả hai vị trí được số đọc T và P. Trước khi đọc số phải chỉnh cho bọt thủy của ống thủy dài trên bàn độ đứng tập trung. MO được tính như sau:
Điều chỉnh: Dùng ốc vi động bàn độ đứng đặt số đọc bằng số đọc đã hiệu chỉnh sai số MO, khi đó bọt thủy lệch khỏi vị trí giữa. Dùng vít riêng của ống thủy trên bàn độ đứng đưa bọt thủy vào giữa
Kết luận: Sau khi điều chỉnh xong phải kiểm tra lại.
Quá trình kiểm nghiệm máy kinh vĩ và điều chỉnh máy kinh vỹ phải tuân theo thứ tự trên nhằm đảm bảo cho các kết quả đã hiệu chỉnh trước không bị thay đổi khi hiệu chỉnh các điều kiện tiếp theo.
Nếu bạn có mong muốn tư vấn kiểm nghiệm máy kinh vĩ cho công tác đo đạc của bạn, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua
Hotline: 0903 825 125
Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY TNHH ĐẤT HỢP
Địa chỉ: Số 2, Đường số 4, Khu nhà ở Vạn Phúc 1, P. Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. HCM
Tel: (028).3.6208.606
Mobile: 0903 825 125
Email: cskh@dathop.com
Website: https://dathop.com/
